BBC

Vụ Lê Công Định - vì đâu nhận tội?

Các ông Trần Huỳnh Duy Thức, Lê Thăng Long
 (hàng trên, trái sang), Lê Công Định,
Nguyễn Tiến Trung (dưới, trái sang)

Gia đình của một số phạm nhân trong vụ án chính trị Lê Công Định - Nguyễn Tiến Trung vừa hé lộ cho BBC hay lý do thực sự đằng sau việc người thân của họ nhận tội khi bị bắt hơn một năm về trước, đồng thời cho biết về tình hình giam giữ, sức khỏe và 'lập trường' của người nhà của họ ở trong tù hiện nay.

Trước hết, vợ của ông Trần Huỳnh Duy Thức, người bị phạt nặng nhất trong vụ án với mức án được y án tại phiên phúc thẩm 11/05/2010 là 16 năm tù và 5 năm quản chế tại gia với tội danh "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân," cho hay chồng của bà hiện vẫn được giam riêng với một bạn tù cùng vụ án.

Bà Lê Đính Kim Thoa, nói sau hơn một năm thụ án phúc thẩm, chồng của bà hiện bị giam cùng với ông Lê Thăng Long, người bị kết án 5 năm tù với cùng tội danh theo điều 79 Bộ luật Hình sự, trong khi cha đẻ của ông Thức, ông Trần Văn Huỳnh, 74 tuổi, tháng trước vừa gửi thư lần thứ ba tới các cơ quan chức năng xin xét lại bản án của con trai mình.

"Ba chồng tôi có gửi một thỉnh nguyện thư công dân tới các nơi có thẩm quyền để xin giám đốc thẩm, gửi tới các nơi, Quốc hội, Viện Kiểm sát Nhân dân, giải thích thêm những công việc chồng tôi làm không có gây hại gì cho đất nước," bà Thoa cho hay ông Thức và gia đình hiện vẫn đang chờ phản hồi.

"Tôi vẫn tin rằng chồng tôi vô tội. Chồng tôi không làm gì gây hại cho đất nước Việt Nam này hết"

Bà Kim Hoa nói về chồng, ông Trần Huỳnh Duy Thức

Vợ của ông Thức, người thăm chồng một lần mỗi tháng tại trại giam Xuân Lộc, thuộc tỉnh Long Khánh, nói chủ đề giao tiếp của các cuộc gặp với chồng bà được trại giới hạn về thăm hỏi tin tức gia đình, sức khỏe, tuy nhiên cho hay chồng của bà không thay đổi về lập trường của mình:

"Anh ấy đâu có tội gì đâu nên vẫn bình thường, tinh thần vẫn ổn như cũ vậy thôi. Vẫn giữ vững lập trường từ xưa đến giờ."

Khi được hỏi về lý do ông Thức đã từng đọc một bản nhận tội trước cơ quan an ninh điều tra vốn được công bố rộng rãi trên truyền thông trong nước, nhưng lại bất ngờ cáo buộc ông bị "nhục hình và bức cung" trong quá trình bị điều tra, rồi phủ nhận hoàn toàn việc có tội tại các phiên sơ thẩm (20/1/2010) và phúc thẩm (11/05/2010), bà Thoa đáp:

"Cái đó tôi cũng không hiểu chồng tôi lắm. Nhưng tôi vẫn tin rằng chồng tôi vô tội. Chồng tôi không làm gì gây hại cho đất nước Việt Nam này hết."

"Vì chịu sức ép"

Các ông Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, Lê Thăng Long, Lê Công Định (trái sang) tại phiên sơ thẩm tháng 01/2010.

Gia đình của Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung, một phạm nhân khác cùng vụ án, đang thụ mức án 7 năm tù giam, 3 năm quản chế tại gia với tội danh "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân," cho hay "Trung vẫn khỏe" trong lần gần nhất gia đình vào thăm nuôi ở số 4 Phan Đăng Lưu, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh, hôm 18 tháng Tám.

Bà Lê Thị Minh Tâm, mẹ của Tiến Trung cho BBC hay con trai của bà đang tiến hành một số thủ tục trong trại giam được cho là liên quan tới việc xin ân xá:

"Ở trong trại người ta đang bảo Trung làm một số đơn từ để xin khoan hồng, Trung cũng có thực hiện một số vấn đề. Người ta cũng hứa, nhưng hoàn toàn gia đình không nghe thấy gì cả."

Bà Tâm nói từ ngày 1 tháng Chín, gia đình sẽ giảm việc được thăm nuôi từ hai lần một tháng xuống chỉ còn một lần theo thông báo mới của trại tuy không biết lý do vì sao. Bà cũng nói Thạc sỹ Trung được giam chung với một tù nhân thường phạm:

"Giam chung với một người tù nữa, tù về kinh tế. Chủ yếu gia đình cung cấp thức ăn, còn trong trại chỉ có cơm thôi."

"Trung có một niềm tin. Cái gì Trung không làm được thì mọi người tiếp tục làm... Tôi tin rằng con tôi vô tội. "

Mẹ của Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung

Bà Tâm cũng cho biết một người bạn gái thân thiết của Thạc sỹ Trung, nhà hoạt động dân chủ Hoàng Lan hiện đang tu nghiệp ở Hoa Kỳ, "vẫn thường xuyên liên lạc về hỏi thăm tình hình của Trung" và "gia đình cũng động viên Hoàng Lan cố gắng học cho xong Tiến sỹ."

Về lý do đằng sau việc Thạc sỹ Nguyễn Tiến Trung nhận tội, bà Tâm cho biết: "Theo tôi vì cái áp lực của nhà tù là chính. Còn những việc làm của Trung, thì tôi nghĩ, Trung biết là Trung làm đúng, chứ không sai. Trung cũng động viên gia đình là vì nhiều nguyên nhân khác nữa mà Trung phải làm như vậy."

"Những cái đó không thể đưa hết lên truyền hình đâu. Nhiều khi vì những áp lực với gia đình nữa, cho nên Trung không muốn ảnh hưởng đến bố mẹ."

Khi được hỏi liệu có phải Thạc sỹ Trung đã nhận tội vì muốn áp lực lên gia đình bị giảm đi và muốn bản án được nhẹ hơn hay không, mẹ của nhà hoạt động này khẳng định:

"Cái đó chỉ là một phần thôi, Trung rất thương gia đình. Có lẽ bây giờ chưa tiện nói ra, nhưng sau này các anh sẽ hiểu thôi. Vì nó có ảnh hưởng đến gia đình, cái chính là thế."

Bà Tâm không cho rằng con trai của bà đã chịu nhận tội dưới các tác động điều khiển tâm lý như "bị thôi miên," nhưng tin rằng có thể đã có ai đó mong muốn làm "hạn chế" tiếng nói của Tiến Trung sau sự việc, sau này, khi con trai của bà mãn hạn tù".

"Trung có một niềm tin. Cái gì Trung không làm được thì mọi người tiếp tục làm... Tôi tin rằng con tôi vô tội."

"Tôi nghĩ rằng Trung không làm gì sai cả, chỉ có điều Trung đi hơi sớm, đơn lẻ, chứ không như tình hình bây giờ," bà Tâm nhận định.

"Ý thức cải tạo kém"

Người nhà ông Trần Anh Kim (bên phải) cho hay ông vẫn "giữ nguyên lập trường chính trị" của mình trong trại giam.

Vợ của một phạm nhân khác trong vụ án, cựu chiến binh Trần Anh Kim, người bị kết án 5 năm rưỡi tù giam, ba năm quản chế và đang thụ án tại trại giam Ba Sao ở tỉnh Nam Hà, cho hay ông Kim "mạnh khỏe" và tinh thần "vẫn dũng cảm."

"Anh Kim bây giờ được giam chung với một số đồng bào ở Tây Nguyên bị bắt trong vụ kiện đòi đất cát và một một số anh đấu tranh về chính trị khác," bà Nguyễn Thị Thơm, vợ của vị cựu trung tá quân đội, cựu Bí thư Đảng ủy quân sự, phó chỉ huy chính trị Ban quân sự Thị xã Thái Bình, cho biết.

Về khả năng được giảm án, ân xá của ông Kim, bà Thơm cho hay: "Với những người tù chính trị như anh Kim, khi mà mình vẫn giữ lập trường của mình, thì có lẽ họ cũng không thể có ân xá hay khoan hồng cho những người làm chính trị mà lập trường vững vàng như cánh anh Kim đâu."

Bà Thơm cho BBC hay ông Kim được trại giam đánh giá là có "ý thức cải tạo kém," "không chấp hành," và do đó khó có khả năng ông được ân giảm:

"Đợt vừa rồi, tôi nhận được thư của trại giam gửi về cho gia đình, thân nhân. Họ nhờ gia đình kết hợp giáo dục thành viên phạm nhân, như anh Trần Anh Kim là ý thức cải tạo kém, không chấp hành... Vấn đề họ đưa ra nhận xét anh Kim như thế thì chuyện ân xá hay ra sớm như anh Kim thì chắc là không có."

Vợ của nhà hoạt động đang bị giam thuật lại rằng chồng bà tiếp tục tin ông vô tội: "Lúc nào anh ấy cũng khẳng định những việc anh ấy làm có ích lợi cho dân tộc Việt Nam, đòi quyền lợi cho bản thân anh và quyền lợi của dân tộc, nhân dân mình được hưởng theo những công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết."

"Nếu như họ làm được bất cứ điều gì để đạt được mục đích để hạ uy tín của ông Kim đối với trong và ngoài nước, thì họ phải làm như thế."

Bà Nguyễn Thị Thơm, vợ của ông Trần Anh Kim

"Anh ấy là những người biết cho nên anh ấy đòi quyền lợi cho bản thân, dân tộc và đất nước và anh ấy khẳng định điều ấy là đúng. Thứ hai, anh ấy bảo cả cuộc đời anh ấy sống trong sạch, làm việc gì cũng vì việc chung, vì dân tộc cả, chứ anh không làm việc gì sai cả. Còn bây giờ họ bắt anh ấy vào đây là vì họ muốn bịt đi tiếng nói của anh ấy thôi."

Trước câu hỏi vì sao ông Kim đã nhận tội, nhưng nay lại không chịu "cải tạo" tốt, bà Thơm bình luận: "Nếu như họ làm được bất cứ điều gì để đạt được mục đích để hạ uy tín của ông Kim đối với trong và ngoài nước, thì họ phải làm như thế. Nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một khía cạnh để che mắt tất cả những người nào đó không am hiểu sâu về mục đích cao cả và chính trị thôi."

"Còn những người nào hiểu sâu về mục đích cao cả, về chính trị, về đất nước, họ sẽ không nghĩ như thế. Và tôi nghĩ mục đích ấy của họ không đạt được, cho nên trong vụ án của ông Kim, họ tuyên án ông Kim rất nặng nề."

Người nhà của ba trong số các phạm nhân mà BBC có dịp trao đổi đều cho biết họ gặp khó khăn ít nhiều từ mặt vật chất, tới tinh thần, sau khi các phạm nhân, vốn là các trụ cột gia đình về phương diện kinh tế, tinh thần, bị lãnh án tù.

BBC chưa liên lạc được với gia đình của luật sư Lê Công Định. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên báo Việt Nam, cô Ngọc Khánh, vợ của luật sư Định, tiết lộ "chúng tôi coi như là đã ly thân rồi".

Một bản tin hôm 29/8/2011 của Thông tấn xã Việt Nam cho biết Nhà nước vừa công bố ân xá cho 10.535 phạm nhân, nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9, trong đó có 1.333 người là nữ, 29 người trên 70 tuổi, và 150 cựu cán bộ, quan chức.

Tuy nhiên, các phạm nhân trong vụ án chính trị thu hút sự quan tâm của dư luận trong nước và quốc tế năm 2010, có thể còn phải trải qua nhiều thời gian nữa trước khi có thể được xét ân xá, đặc xá hay hưởng khoan hồng như kỳ này.

BBC